2025 Yemek Yardımlarının Yasal Kesintilerini Öğrenme

2025 Yemek Yardımlarının Yasal Kesintilerini Öğrenme isimli yazıda, yürürlüğe yeni girecek yemek istisnası hakkında bilgiler yer almaktadır.

İşverenlerin Sağladığı Yemek Yardımlarındaki Yasal Kesintiler​

3/11/2022 tarihli ve 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla, Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinin 8’inci fıkrasında yapılan değişiklikle işverenlerin çalışanlarına sağlamış olduğu nakdi yemek yardımları gelir vergisinden istisna tutulmuştur. Damga Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesinin atıf yaptığı II sayılı tabloya göre Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinde yer alan istisnalar damga vergisinden de muaftır. Dolayısıyla, yemek yardımları nakdi de olsa Aralık 2022 döneminden itibaren gelir ve damga vergisi muafiyeti uygulanmaktadır. Ancak, Gelir Vergisi Kanunu’na göre ödemeler ayni de olsa nakdi de olsa vergilendirmeye tabi olup Kanun’da sayılan hallerde yalnızca istisna uygulanmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle beraber uygulama birliğinin sağlanması amacıyla, 11.11.2022 tarih ve 32010 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 97’nci maddesinde yapılan değişikle yemek yardımlarının ayni de olsa nakdi de olsa SGK yönetim kurulu tarafından belirlenen tutara kadar prime esas kazançtan istisna tutulmasına karar verilmiştir. Daha sonra, SGK uygulamasına konu değişiklikler 2020/20 sayılı İşveren İşlemleri Genelge’sinin Yemek Bedeli başlığında yapılan değişiklikle açıklanmıştır.

SGK ve Gelir Vergisi Kanunları Farklılıkları​

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Gelir Vergisi Kanunu’ndan farkı ayni yardımlar üzerinedir. Gelir Vergisi Kanunu’na göre ayni yardımlar hizmet sözleşmesine tabi ise gelir vergisine de tabidir. Ancak, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre ayni yardımlar prime esas kazanca dahil edilmemektedir. Dolayısıyla, Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle gündeme gelen yeni uygulamanın Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine rağmen doğrudan uygulanması sonucu ortaya çıkmaktadır.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun genel hükümlerine göre ayni yardımlar tamamıyla SGK kesintilerinden istisna iken Aralık 2022 döneminden Aralık 2024 sonuna kadar yemek yardımı ayni de olsa nakdi de olsa SGK tarafından belirlenen tutarlara kadar istisna uygulanmıştır.

Takip eden süreçte ise SGK’ya karşı açılan davada Danıştay 10’uncu Dairesi 08/05/2024 tarih, 2023/170 esas numaralı ve 2024/1853 karar numaralı kararında yemek yardımı ayni olarak yapıldığında prime esas kazanca bir kısmının dahil edilmesi Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun genel hükümlerine aykırı kabul edilmiş, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin ilgili hükmü ile 2020/20 sayılı İşveren İşlemleri Genelge’sinin ilgili kısmı iptal edilmiştir.

Danıştay 10’uncu dairesi vermiş olduğu kararında, özellikle ayni yardımların nakit veya nakit yerine geçmeyecek şekilde olması gerektiğine değinmiştir. SGK tarafından ise, 01.01.2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere Danıştay kararına da uygun yeni uygulama hayata geçirilecektir. Ancak, kanaatimize göre uygulama hala Danıştay Kararı ile çelişki içermektedir. Bu çelişkiye yazımızın sonunda değinilmektedir.

01.01.2025 Tarihinden İtibaren Uygulanan Değişiklikler​

01.01.2025 tarihinden itibaren yine işyerinde yapılıp ve çalışana dağıtılan veya dışarıdan temin edilen yemeklerin işyerinde dağıtılması ile sağlanan yemek yardımlarının tamamı sigorta prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

İşyerinde yemek hizmeti verilmediği durumda ise yalnızca yemek hizmetlerinde kullanılacak kartlarla sağlanan yemek yardımlarının tamamı prime esas kazanca dahil edilmeyecek ancak yine gelir ve damga vergisine belirlenen tutarlara kadar dahil edilmeyecektir.

Yeni dönemde yine işyerinde yemek hizmeti verilmezken yemek kartı ile birden fazla kategoride alışveriş imkanı verilen bir yemek yardımı yapılması halinde ise SGK tarafından belirlenecek tutara kadar, yardım tutarı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. Gelir ve damga vergisi istisnalarında ise bir değişiklik bulunmamaktadır.

Yeni uygulamayı tablo halinde aşağıdaki şekilde açıklayabiliriz.

2025 Yemek Yardımlarının Yasal Kesintilerini Öğrenme Sonuç​

SGK böylelikle kart ile sağlanan ancak çalışana tercih hakkı, harcayacağı bakiyeyi belirleme hakkı veren alışveriş çeklerini dolaylı da olsa nakit niteliğinde kabul etmiştir. Kanaatimize göre SGK’nın bu yaklaşımı yerindedir. Çünkü ayni Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre “nakit para dışında belirlenmiş bir mal veya eşya olarak verilen” olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla ayni yardım ile çalışana tercih hakkı verilmemektedir. Dolayısıyla birden fazla farklı kategoride alışveriş imkanı sağlayan çeklerin, kartların nakit olarak değerlendirilmesi yerindedir. Ancak kart bakiyesi kategori olarak kısıtlanırsa örneğin 5.000 TL’lik bir kart bakiyesi giyim ve elektronik olarak iki farklı kategoride 2.500 TL olacak şekilde kısıtlanarak çalışana sağlanırsa hala ayni yardım niteliğinde kabul edilebilir.

Ancak bu noktada yeni bir sorun karşımıza çıkmaktadır. Örneğin çalışana sağlanan yemek kartının bakiyesinin toplamda 7.500 TL olduğunu ancak 5.000 TL’sinin sadece yemekte kullanıldığını, 2.500 TL’sinin ise giyim kategorisinde kullanıldığını düşünelim çalışana tercih hakkı verilmediği için yardım ayni nitelikte olacaktır, ancak yeni uygulamaya göre yardım aynı kart ile sağlandığı için SGK tarafından belirlenen tutara kadar prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.